Sędziowie, ich obowiązki i oficjalna sygnalizacja:

• komisja sędziowska i procedury:
  

22.1 SKŁAD KOMISJI SĘDZIOWSKIEJ

Komisja sędziowska składa się z:
- sędziego pierwszego (Rozdział 23),
- sędziego drugiego (Rozdział 24),
- sekretarza zawodów (Rozdział 25),
- czterech (dwóch) sędziów liniowych (Rozdział 27).

Podczas światowych i oficjalnych zawodów FIVB w skład komisji wchodzi także asystent sekretarza.

22.2 SPOSÓB SĘDZIOWANIA (PROCEDURY)

22.2.1 Jedynie sędzia pierwszy i sędzia drugi mogą używać gwizdka podczas spotkania:

22.2.1.1 sędzia pierwszy gwizdkiem daje sygnał na wykonanie zagrywki rozpoczynającej akcję.

22.2.1.2 sędzia pierwszy i sędzia drugi sygnalizują gwizdkiem zakończenie akcji pod warunkiem, że są pewni, iż błąd został popełniony i znają jego rodzaj.

22.2.2 Sędziowie mogą używać gwizdka w czasie, gdy piłka jest poza grą, dla wskazania, że zgadzają się lub nie z prośbą zespołu (Przepis 8.2).

22.2.3 Natychmiast po gwizdku sędziego sygnalizującym zakończenie akcji sędziowie muszą wskazać używając oficjalnej sygnalizacji: (Przepis 28.1):

22.2.3.1 Jeśli błąd jest odgwizdany przez sędziego pierwszego, wskazuje on:
a) zespół, który będzie zagrywał,
b) rodzaj błędu,
c) zawodnika, który popełnił błąd (jeśli to konieczne).
Sędzia drugi powtarza sygnalizację za sędzią pierwszym.

22.2.3.2 Jeśli błąd jest odgwizdany przez sędziego drugiego, wskazuje on:
a) rodzaj błędu;
b) zawodnika, który popełnił błąd (jeśli to konieczne );
c) zespół, który będzie zagrywał, podążając za sygnalizacją sędziego pierwszego.
W tym przypadku sędzia pierwszy nie pokazuje rodzaju błędu oraz zawodnika, który popełnił błąd, tylko zespół, który będzie zagrywał.

22.2.3.3 W przypadku błędu obustronnego obaj sędziowie wskazują:
a) rodzaj błędu;
b) zawodników, którzy popełnili błąd (jeśli konieczne);
c) zespół, który będzie zagrywał, zgodnie ze wskazaniem sędziego pierwszego.

• sędzia pierwszy:
  

23.1 MIEJSCE SĘDZIEGO

Sędzia pierwszy wykonuje swoje obowiązki siedząc lub stojąc na stanowisku, usytuowanym na jednym końcu siatki. Jego wzrok musi znajdować się około 50 cm ponad górną krawędzią siatki.

23.2 UPRAWNIENIA

23.2.1 Sędzia pierwszy prowadzi spotkanie od początku do końca. Podlegają mu wszyscy członkowie komisji sędziowskiej i członkowie zespołów.
W trakcie spotkania jego decyzje są ostateczne. Może on unieważnić decyzje innych członków komisji sędziowskiej jeśli uzna, że są one błędne.
Sędzia pierwszy może również zamienić lub usunąć członka komisji sędziowskiej, jeśli uzna, że nie wykonuje on właściwie swoich obowiązków.

23.2.2 Sędzia pierwszy kontroluje również pracę podających piłki i wycierających podłogę.

23.2.3 Sędzia pierwszy ma prawo decydować o wszystkich sprawach dotyczących gry, w tym również w sprawach nie objętych Przepisami.

23.2.4 Sędzia pierwszy nie może zezwolić na żadne dyskusje związane z podjętym decyzjami.

Jednakże, na prośbę grającego kapitana, sędzia pierwszy udziela wyjaśnień odnośnie zastosowania lub interpretacji Przepisów, na podstawie których podjął swoją decyzję.

Jeżeli grający kapitan nie zgadza się z wyjaśnieniami sędziego pierwszego i podtrzymuje protest musi natychmiast zarezerwować sobie prawo do złożenia protestu i zapisania go po zakończeniu spotkania. Sędzia pierwszy musi zaakceptować prawo grającego kapitana do tak zgłoszonego protestu. (Przepis 5.1.2.1 i 5.1.3.2).

23.2.5 Sędzia pierwszy decyduje przed i w czasie spotkania czy pole gry, wyposażenie i warunki zewnętrzne spełniają wymagania niezbędne do gry (Rozdział 1).

23.3 OBOWIĄZKI

23.3.1 Sędzia pierwszy przed spotkaniem:

23.3.1.1 Sprawdza stan pola gry, piłki i pozostały sprzęt (Rozdział 1).

23.3.1.2 Dokonuje losowania w obecności kapitanów zespołów.

23.3.1.3 Nadzoruje rozgrzewkę zespołów.

23.3.2 W trakcie spotkania tylko sędzia pierwszy jest uprawniony do:

23.3.2.1 Upominania zespołów.

23.3.2.2 Karania za niewłaściwe zachowanie i opóźnianie gry.

23.3.2.3 Wydawania decyzji o:

a) błędach zagrywki i błędach ustawienia zespołu zagrywającego, w tym dotyczących zasłony,
b) błędach odbicia piłki,
c) błędach nad siatką i na górnej jej części,
d) ataku zawodnika pola obrony lub Libero - patrz Przepis (Przepis 13.3.3, 13.3.5),
e) ataku zawodnika, który wykonał spełniony atak a piłka znajdowała się powyżej górnej taśmy siatki i została wystawiona palcami sposobem górnym przez Libero znajdującego się w polu ataku (Przepis 13.3.6),
f) piłce przechodzącej pod siatką (Przepis 8.4.5).

23.3.3 Po zakończeniu spotkania, sędzia sprawdza i podpisuje protokół zawodów (Przepis 25.2.3.3).

• sędzia drugi:

24.1 MIEJSCE SĘDZIEGO

Sędzia drugi wykonuje swe obowiązki stojąc poza boiskiem w pobliżu słupka, po przeciwnej stronie sędziego pierwszego, twarzą do niego.

24.2 UPRAWNIENIA

24.2.1 Sędzia drugi pomaga sędziemu pierwszemu ale ma również własny zakres obowiązków.

Gdyby sędzia pierwszy stał się niezdolny do wykonywania swoich obowiązków, sędzia drugi może zastąpić sędziego pierwszego.

24.2.2Sędzia drugi może także bez użycia gwizdka sygnalizować błędy nie leżące w jego kompetencji ale nie może nalegać na sędziego pierwszego, aby te błędy uznał.

24.2.3 Sędzia drugi kontroluje pracę sekretarza (sekretarzy) zawodów (Przepis 25.2).

24.2.4 Sędzia drugi nadzoruje członków zespołu siedzących na ławce i informuje sędziego pierwszego o ich niewłaściwym zachowaniu.

24.2.5 Sędzia drugi kontroluje zawodników w polu rozgrzewki (Przepis 4.2.1).

24.2.6 Sędzia drugi udziela przerw, kontroluje czas ich trwania i odrzuca prośby nieuzasadnione (Przepis 15.11).

24.2.7 Sędzia drugi kontroluje ilość przerw na odpoczynek i zmian zawodników w każdym zespole. Sygnalizuje sędziemu pierwszemu i trenerowi, którego to dotyczy, drugą przerwę oraz piątą i szóstą zmianę zawodników (Przepis 15.1).

24.2.8 W przypadku kontuzji zawodnika, sędzia drugi wyraża zgodę na zmianę narzuconą zawodnika lub przyznaje 3-minutową przerwę dla zawodnika kontuzjowanego (Przepis 17.1.2).

24.2.9 Sędzia drugi sprawdza stan podłoża, zwłaszcza w polu ataku. Sprawdza również w czasie spotkania, czy piłki spełniają wymogi regulaminowe.

24.2.10. Sędzia drugi nadzoruje członków zespołu znajdujących się w polu kar i informuje sędziego pierwszego o ich niewłaściwym zachowaniu. (Przepis 1.4.5).

24.3 OBOWIĄZKI

24.3.1 Na początku każdego seta, po zmianie stron boiska w secie decydującym oraz każdorazowo jeśli jest to konieczne, sprawdza czy aktualne ustawienie zawodników na boisku jest zgodne z podanym na kartce ustawieniem zespołu (Przepis 7.3.2).

24.3.2 Podczas spotkania sędzia drugi gwiżdżąc i sygnalizując decyduje o:

24.3.2.1 przejściu na pole przeciwnika i przekroczeniu pod siatką przestrzeni przeciwnika (Przepis 11.2),

24.3.2.2 błędach ustawienia zespołu przyjmującego zagrywkę (Przepis 7.5),

24.3.2.3 błęnym kontakcie z dolną częścią siatki lub antenką po swojej stronie boiska (Przepis 11.3.1),

24.3.2.4 spełnionym bloku zawodnika linii obrony lub próbie bloku Libero (Przepis 14.6.2),

24.3.2.5 zetknięciu się piłki z ciałem obcym (Przepis 8.4),

24.3.2.6 zetknięciu się piłki z podłożem w przypadku, gdy sędzia pierwszy nie jest w stanie tego zauważyć (Przepis 8.3),

24.3.2.7 piłce przekraczającej siatkę całkowicie lub częściowo poza przestrzenią przejścia w kierunku boiska przeciwnika lub mającej kontakt z antenką po stronie sędziego drugiego.

24.3.3 Po zakończeniu spotkania sędzia podpisuje protokół zawodów (Przepis 25.2.3.3).

• sekretarz:
  

25.1 MIEJSCE SEKRETARZA

Sekretarz wypełnia swoje obowiązki siedząc przy stoliku na wprost sędziego pierwszego, po przeciwnej do niego stronie boiska.

25.2 OBOWIĄZKI

Sekretarz wypełnia protokół zawodów zgodnie z Przepisami, współpracując z sędzią drugim.
Używa on dzwonka lub innego urządzenia dźwiękowego w celu przekazywania sygnałów zgodnie z zakresem swoich obowiązków.

25.2.1 Przed spotkaniem i setem sekretarz:

25.2.1.1 wpisuje dane dotyczące spotkania i zespołów włącznie z nazwiskiem i numerem Libero, zgodnie z obowiązującymi procedurami oraz uzyskuje podpisy kapitanów i trenerów (Przepis 5.1.1, 19.1.2);

25.2.1.2 wpisuje ustawienie początkowe każdego z zespołów na podstawie kartek z ustawieniem zawodników (Przepis 5.2.3.1).

Jeśli nie otrzyma tych kartek w odpowiednim czasie, musi natychmiast poinformować o powyższym sędziego drugiego.

25.2.2 W czasie spotkania sekretarz:

25.2.2.1 zapisuje zdobyte punkty;

25.2.2.2 sprawdza kolejność zagrywek każdego zespołu i sygnalizuje sędziom wszystkie błędy natychmiast po wykonaniu zagrywki (Przepis 12.2);

25.2.2.3 zapisuje przerwy na odpoczynek i zmiany zawodników, kontroluje ich ilość i informuje o tym sędziego drugiego (Przepis 15.1).

25.2.2.4 sygnalizuje sędziom nieuzasadnione prośby o przerwy.

25.2.2.5 informuje sędziów o zakończeniu setów oraz o zdobyciu 8–mego punktu w secie decydującym (Przepis 18.2.2);

25.2.2.6 zapisuje wszystkie sankcje (Przepis 16.2).

25.2.2.7 instruowany przez sędziego drugiego zapisuje inne wydarzenia, takie jak: zmiana narzucona, przerwę dla zawodnika kontuzjowanego (Przepis 17.1.2), przedłużające się przerwy w grze, zewnętrzne zdarzenia wpływające na grę (Przepis 17.2) itd...

25.2.3 Po zakończeniu spotkania sekretarz:

25.2.3.1 zapisuje wynik końcowy spotkania.

25.2.3.2 w przypadku protestu, za uprzednią zgodą sędziego pierwszego, wpisuje lub zezwala kapitanowi na wpisanie do protokołu stwierdzenia dotyczącego przedmiotu protestu.

25.2.3.3 po podpisaniu się na protokole, uzyskuje podpisy kapitanów zespołów a następnie sędziów.

• asystent sekretarza:

26.1 MIEJSCE ASYSTENTA SEKRETARZA

Asystent sekretarza wypełnia swoje obowiązki siedząc przy stoliku obok sekretarza.

26.2 OBOWIĄZKI Zapisuje zastępowanie zawodników z udziałem Libero.
Jest asystentem sekretarza w obowiązkach administracyjnych.
W przypadku gdyby sekretarz stał się niezdolny do wykonywania swoich obowiązków, asystent sekretarza zastępuje go.

26.2.1 Przed spotkaniem i setem asystent sekretarza:

26.2.1.1 przygotowuje protokół kontroli zastąpień Libero,

26.2.1.2 przygotowuje rezerwowy protokół zawodów.

26.2.2 Podczas meczu asystent sekretarza:

26.2.2.1 zapisuje zastępowanie zawodników z udziałem Libero,

26.2.2.2 informuje sędziów o błędach zastępowania Libero (Przepis 19.3.2.1),

26.2.2.3 synchronizuje początek i koniec PRZERWY TECHNICZNEJ (Przepis 15.4.1),

26.2.2.4 obsługuje ręczną tablicę wyników na stoliku sekretarza,

26.2.2.5 sprawdza zgodność tablicy wyników (Przepis 25.2.2.1),

26.2.2.6 jeśli potrzeba, aktualizuje rezerwowy protokół i przekazuje go sekretarzowi.

26.2.3 Po zakończeniu spotkania asystent sekretarza:

26.2.3.1 podpisuje protokół zastąpień Libero i przedkłada go do kontroli;

26.2.3.2 podpisuje protokół zawodów.

• sędziowie liniowi:

27.1 MIEJSCE SĘDZIÓW LINIOWYCH

Jeżeli w obsadzie sędziowskiej jest tylko dwóch sędziów liniowych, stoją oni przy rogach boiska po prawej stronie każdego z sędziów ( pierwszego i drugiego ), po przekątnej w odległości 1 do 2 m od rogu boiska.

Każdy z nich obserwuje linię końcową i linię boczną.

Podczas światowych i oficjalnych zawodów FIVB musi być obowiązkowo czterech sędziów liniowych.

Stoją oni w wolnej strefie, w odległości od 1 do 3 m od każdego narożnika boiska, na umownym przedłużeniu linii, którą obserwują .

27.2 OBOWIĄZKI

27.2.1 Sędziowie wykonują swoje funkcje używając chorągiewek ( 40 cm x 40 cm ), sygnalizując:

27.2.1.1 upadek piłki na boisko lub na aut każdorazowo, gdy piłka upadnie obok obserwowanej przez nich linii (Przepis 8.3, 8.4).

27.2.1.2 dotknięcie piłki "autowej" przez zespół odbierający (Przepis 8.4).

27.2.1.3 dotknięcie przez piłkę antenki, przejście piłki z zagrywki na druga stronę siatki poza przestrzenią przejścia, itp.

27.2.1.4 wykroczenie poza swoje boisko w momencie wykonania zagrywki któregokolwiek z grających zawodników obu zespołów ( poza zawodnikiem zagrywającym );

27.2.1.5 błąd stóp zawodnika zagrywającego (Przepis 12.4.2).

27.2.1.6 dotknięcie antenki po swojej stronie boiska, przez zawodnika podczas akcji z piłką lub gdy ma to wpływ na przebieg gry;

27.2.1.7 przejście piłki na druga stronę siatki na boisko przeciwnika poza przestrzenią przejścia lub dotknięcie przez piłkę antenki po swojej stronie boiska (patrz Przepis 10.1.1).

27.2.2 Na prośbę sędziego pierwszego, sędzia liniowy musi powtórzyć swoją sygnalizację.

• oficjalna sygnalizacja:
  

28.1 SYGNALIZACJA SĘDZIÓW

Sędziowie muszą wskazać, stosując oficjalną sygnalizację ręczną, powód ich gwizdka ( rodzaj odgwizdanego błędu lub cel przyznania przerwy ). Sygnał musi być utrzymany przez moment i jeśli wykonywany jest jedną ręką, to ręka sygnalizująca musi odpowiadać stronie zespołu, który popełnił błąd lub zgłosił prośbę.

28.2 SYGNALIZACJA SĘDZIÓW LINIOWYCH

Sędziowie liniowi muszą wskazać, stosując oficjalną sygnalizację chorągiewkami, rodzaj popełnianego błędu i utrzymać sygnał przez moment.

źródło: http://www.siatkowka.net/